مقدمه:
در سلسله مراتب تحول، دوره سالمندی مرحله نهایی قلمداد می‌شود. به نظر می‌رسد برخی ویژگی‌های کمال مانند پختگی و خردمندی در دوره سالمندی به حد اعلای خود می‌رسند. اما از سوی دیگر می‌دانیم که با گذر از دوره میانسالی و ورود به دوره بزرگسالی و سالمندی، ضعف‌هایی نیز در فرد عارض می‌شوند. با این وصف این‌که آیا سالمندی همراه با پختگی است و یا آن‌که سالمندی ضعف عمومی را در پی دارد، می‌تواند تضادی را ایجاد نماید. آیا به راستی سالمندی همواره از دست دادن و افت توانایی‌هاست یا آن‌که همراه با برخی از دست‌دادن‌ها و افت‌ها، اکتساب‌ها و توانایی‌هایی نیز بروز می‌یابد؟ اگر به محیط اطراف خود نگاهی گذرا داشته باشیم، سالمندانی را می‌بینیم که هم‌چنان در این دوره، مولد، سالم، خوش‌فکر، سرزنده و شاداب هستند، اما عده‌ای دیگر وابسته و غیرفعال یا مانند بیماران مبتلا به آلزایمر دچار فراموشی شده و حتی نزدیک‌ترین افراد خود را نیز نمی‌شناسند. این می‌تواند برای اکثر افراد نوجوان، جوان و میانسال جذاب باشد که چنان‌چه شانس ادامه حیات داشته باشیم، چه نوع سالمندی در انتظارمان است؟ آیا ما نیز سالمندی مولد، فعال، سالم خواهیم شد؟ یا آن‌که با ورود به سالمندی، دوره‌ای از ضعف، بیماری و طرد اجتماعی را تجربه خواهیم کرد؟ آیا رسیدن به هر یک از این دو قطب سالمندی نتیجه محتوم و از پیش‌تعیین‌شده‌ای که باید منفعلانه انتظار آن‌را کشید یا آن‌که می‌توان نتیجه کار را براساس دخالت‌ها و دستکاری‌های عوامل و متغیرهایی تغییر داد؟ آیا بیماریی مانند آلزایمر با تبعاتی که دارد، تنها نتیجه یک‌سری عوامل ژنتیکی می‌باشد و هیچ راه مبارزه‌ای با آن وجود ندارد؟ اگر این‌چنین است پس چرا در طی سالهای اخیر که جوامع به سمت صنعتی‌شدن پیش رفته و انواع استرس‌ها و فشارها بر فرد وارد می‌شود، رقم این بیماری به شدت بالا رفته است، به طوری‌که در مجله پزشکی لانست عنوان شده در هر ۷ ثانیه ۱ نفر در دنیا به این بیماری دچار می‌شوند.
حدود نیم قرن است که سازمان بهداشت جهانی بر روی مسئله‌ای به عنوان پیشگیری از بیماری‌ها در حفظ سلامت سالمندان کار می‌کند و از سال ۱۹۸۲، سالی که سازمان ملل متحد کنگره جهانی خود را در وین پیرامون مشکلات بهداشت سالمندان برپا نمود این مسئله به صورت چشمگیرتری مورد توجه قرار گرفت. (رستگارپور، ۱۳۷۸)
طرح مسئله
پیشرفت چشمگیر در علوم پزشکی، بالا رفتن سطح بهداشت جامعه و امکانات زیستی، کاهش مرگ و میر و تولد میانگین عمر بشر را بالا برده است. امروزه متوسط عمر در بعضی از کشورهای پیشرفته به بیش از ۸۵ سال رسیده است. (سیام، ۱۳۸۰).
افزایش سن کارکرد دستگاه‌های مختلف بدن را دچار اختلال می‌کند و این دگرگونی موجب عزلت و گوشه‌نشینی در سالمندان می‌شود. زیرا به خاطر ضعف جسمانی نسبت به دیگران احساس ناامنی کرده و دوری گزیدن را بر حضور در اجتماع ترجیح می‌دهند. هم‌چنین تغییرات روانی نظیر کاهش حافظه، هوش، ضعف گیرنده تمایل سالمندان به حفظ خاطران گذشته را بیشتر می‌کند و از آن یک مکانیسم دفاعی می‌سازد که سالمند را از روزگار بحرانی دوران سالخوردگی به دنیای مطلوب گذشته می‌کشاند. (انجمن آلزایمر ایران، ۱۳۸۲)
فهرست مطالب
عنوان ……………………………………………………………………………………………… صفحه
مقدمه ………………………………………………………………………………………………… ۷
فصل اول
طرح مسئله …………………………………………………………………………………………. ۱۰
انگیزه پژوهشگر …………………………………………………………………………………. ۱۲
هدف اصلی تحقیق………………………………………………………………………………… ۱۲
ضرورت و اهمیت موضوع……………………………………………………………………. ۱۲
سئوالات اصلی تحقیق…………………………………………………………………………… ۱۴
فرضیه‌های تحقیق………………………………………………………………………………… ۱۳
فصل دوم
بخش اول ادبیات نظری ……………………………………………………………………….. ۱۶
ویژگی‌های جمعیتی سالمندان ……………………………………………………………….. ۱۷
- ویژگی‌های جمعیتی سالمندان در جهان ……………………………………….. ۱۸
- ویژگی‌های جمعیتی سالمندان در ایران ……………………………………….. ۱۸
بیماری آلزایمر ……………………………………………………………………………………. ۱۹
تاریخچه …………………………………………………………………………………………….. ۱۹
علائم بیماری آلزایمر …………………………………………………………………………… ۲۱
عوامل ایجادکننده بیماری آلزایمر ………………………………………………………….. ۲۲
رابطه تعداد افراد خانواده و آلزایمر ……………………………………………………… ۲۴
مراحل بیماری آلزایمر …………………………………………………………………………. ۲۵
نظریه‌های جامعه‌شناختی ……………………………………………………………………… ۲۶
نظریه رهایی از قید ……………………………………………………………………………… ۲۷
انتقادهای ارائه شده به نظریه رهایی از قید ……………………………………………. ۲۹
نظریه فعالیت……………………………………………………………………………………….. ۳۱
انتقادهای ارائه شده به نظریه فعالیت……………………………………………………… ۳۳
نظریه تضاد………………………………………………………………………………………… ۳۶
نظریه محیط اجتماعی ………………………………………………………………………….. ۳۵
سالمندی به عنوان یک فرهنگ فرعی ……………………………………………………… ۳۵
سالمندی به عنوان گروه اقلیت ……………………………………………………………… ۳۵
نظریه نقش …………………………………………………………………………………………. ۳۶
نظریه فرانوگرایی…………………………………………………………………………………. ۳۶
نظریه‌های روانشناختی…………………………………………………………………………. ۳۷
نظریه پیوستگی……………………………………………………………………………………. ۳۷
نظریه روانی اجتماعی اریک اریکسون ……………………………………………………. ۳۷
بخش سوم: چارچوب نظری تحقیق ……………………………………………………….. ۳۹
مدل نظری تحقیق ………………………………………………………………………………… ۴۲
فصل سوم: روش‌شناسی پژوهش
…………………………………………………………………………………………………………..
جامعه آماری ……………………………………………………………………………………… ۴۴
روش نمونه‌گیری…………………………………………………………………………………. ۴۴
نحوه جمع‌آوری اطلاعات و ابزار سنجش ………………………………………………. ۴۵
تعریف مفاهیم پژوهش ………………………………………………………………………… ۴۵
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش
توصیف داده‌ها……………………………………………………………………………………. ۵۳
تحلیل داده‌ها ………………………………………………………………………………………. ۵۳
بخش اول نتایج توصیفی پژوهش ………………………………………………………….. ۵۴
بخش دوم نتایج استنباطی پژوهش ………………………………………………………… ۷۵
نتایج حاصل از آزمون فرضیات پژوهش ……………………………………………….. ۸۰
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات
تجزیه و تحلیل یافته‌های حاصل از آزمون فرضیات ………………………………… ۸۳
منابع و مآخذ……………………………………………………………………………………….. ۸۸
ضمائم ………………………………………………………………………………………………. ۹۱
فهرست جداول
جدول ۱- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب جنسیت………………….. ۵۴
جدول ۲- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب سن ……………………… ۵۵
جدول ۳- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب تعداد افراد خانواده…. ۵۶
جدول ۴- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب وضعیت تاهل ………… ۵۷
جدول ۵- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب پایگاه شغلی…………… ۵۸
جدول ۶- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب میزان تحصیلات ……. ۵۹
جدول۷- توزیع فراوانی نمونه مورد مطالعه بر حسب میزان درآمد…………… ۶۰
جدول۸- توزیع فراوانی سوال ۸ پرسشنامه …………………………………………… ۶۱
جدول۹- توزیع فراوانی سوال ۹ پرسشنامه …………………………………………… ۶۲
جدول۱۰- توزیع فراوانی سوال ۱۰ پرسشنامه ……………………………………….. ۶۳
جدول۱۱- توزیع فراوانی سوال ۱۱ پرسشنامه ……………………………………….. ۶۴
جدول۱۲- توزیع فراوانی سوال ۱۲ پرسشنامه ……………………………………….. ۶۵
جدول۱۳- توزیع فراوانی سوال ۱۳ پرسشنامه ……………………………………….. ۶۶
جدول۱۴- توزیع فراوانی سوال ۱۴ پرسشنامه………………………………………… ۶۷
جدول۱۵- توزیع فراوانی سوال ۱۵ پرسشنامه ……………………………………….. ۶۸
جدول۱۶- توزیع فراوانی سوال ۱۶ پرسشنامه………………………………………… ۶۹
جدول۱۷- توزیع فراوانی سوال ۱۷ پرسشنامه ……………………………………….. ۷۰
جدول۱۸- توزیع فراوانی سوال ۱۸ پرسشنامه ……………………………………….. ۷۱
جدول۱۹- توزیع فراوانی سوال ۱۹ پرسشنامه ……………………………………….. ۷۲
جدول۲۰- توزیع فراوانی سوال ۲۰ پرسشنامه ……………………………………….. ۷۳
جدول ۲۱- توزیع فراوانی سوال ۲۱ پرسشنامه ……………………………………… ۷۳
جدول ۲۲- توزیع فراوانی سوال ۲۲ پرسشنامه ……………………………………… ۷۴
جدول۱- آزمون استنباطی فرضیه اول ………………………………………………….. ۷۵
جدول۲- آزمون استنباطی فرضیه دوم …………………………………………………. ۷۶
جدول۳- آزمون استنباطی فرضیه سوم ………………………………………………… ۷۷
جدول۴- آزمون استنباطی فرضیه چهارم ……………………………………………… ۷۸
جدول۵- آزمون استنباطی فرضیه پنجم………………………………………………….. ۷۹
منابع و ماخذ:
۱- آبراکمبلی، نیکلاس و همکاران (۱۳۷۰) فرهنگ جامعه شناسی، مترجم: حسن، پویان، تهران.
۲- احمدی روزبهانی، نوید (۱۳٫۸۱). آلزایمر را فراموش نکنیم- تهران سال دوم- شماره ۱۴۱٫
۳- احمدی، سیروس (۱۳۷۸) جامعه‌شناسی و سالخوردگی. مجموعه مقالات نخستین همایش سالمندی (جلد دوم)، تهران گروه بانوان نیکوکار.
۴- استوارنت، مارتا؛ واندن بوس، گری‌آر (۱۳۷۳)، روانشناس سالمندی، مترجم: ندا رحیمی، سیامک انتشارات آستان قدس رضوی.
۵- انجمن خیریه حمایت از بیماران آلزایمر، بروشور آلزایمر را بهتر بشناسیم، ۱۳۸۴٫
۶- بشارت، سیما؛ رمضان‌پور، سوره(۱۳۸۰)، آلزایمر، چاپ اول، مرکز بهداشت استان گلستان.
۷- پورتر، شمیر، ۱۳۸۳، بیماری آلزایمر، ترجمه محسن ارجمند- انجمن آلزایمر ایران.
۸- توسلی، غلامعباس (۱۳۷۵)، جامعه‌شناسی کار و شغل، تهران، انتشارات سمت.
۹- جنیفرهی، بیماری آلزایمر، (۱۳۸۴)، ترجمه سیاره، امیری، انجمن آلزایمر ایران.
۱۰- حیدرنیا، محسن، ۱۳۷۸، پیران پیامبرانند، مجموعه مقالات نخستین همایش پدیده سالمندی در ایران (جلد دوم) تهران گروه بانوان نیکوکار.
۱۱- خرمی، فرهاد؛ رستگارپور، شیرین؛ آقایی دوست، مرجان (۱۳۷۸) عرضه بیمه هزینه مراقبت‌های بلندمدت سالمندی در ایران، مجموعه مقالات نخستین همایش پدیده سالمندی، (جلد دوم)، تهران گروه بانوان نیکوکار.
۱۲- سام آرام، عزت الله (۱۳۷۹)، موقعیت سالمندان در خانواده، مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین‌المللی سالمندی در ایران- جلد دوم- تهران: گروه بانوان نیکوکار.
۱۳- سیام، شهره (۱۳۸۰)، وضعیت اقتصادی سالمندان، بهداشت جهان- سال چهاردهم.
